نیاز به عالی به نظر رسیدن از تمایلات کلیدی خودشیفته هاست. راه های زیادی برای خوب به نظر رسیدن وجود دارد اگر چه که: یکی از آنها خیره کننده و جذاب به نظر آمدن است٬ معمولا آنها درگیر عالی به نظر رسیدن در هر آنچه که در آن دخیل اند نیز می شوند. قاطع به نظر رسیدن نیز یکی دیگر از رفتارهای کلیشه ای هست که خودشیفته ها از خود نشان می دهند. برای نمونه در تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ دانشگاه آلابامای آمریکا منتشر کرده آمده است که خودشیفته ها به احتمال زیادی خودشان را به صورت قاطعانه به دیگران تبلیغ می کنند و سعی میکنند خودشان را به اصطلاح بالا بکشند.
مهم است بدانید که دو نوع خودشیفته وجود دارد: خودشیفته ی آسیب پذیر که در اعماق وجودشان احساس میکنند بی کفایت٬ خنگ٬ و ضعیف اند در نتیجه از راه جلب توجه اجتماعی و تایید طلبی دیگران می کوشند تا عزت نفس مخدوش و ضعیف خود را ترمیم کنند. نوع دیگر خودشیفته های بزرگ منش است. این نوع از خودشیفته ها دارای احساس اعتماد به نفس بالا هستند که تصور میکنند محق اند هر کاری انجام دهند و اصولا خطایی از آنها سر نمی زند. مثلا برای آنها بدیهی است که بایست به آنها توجه ویژه ای شود٬ خدمات به صورت متفاوتی از آنچه به دیگران عرضه میشود بایست به آنها عرضه شود و دیگران بایست به روشنی بین آنها و دیگران تمایز قائل شوند. اگر به این افراد بی توجهی کنید خواهید دید که تلاش میکنند با خشم و تنبیه هم که شده تلافی کنند چرا که شما آنچه حق شان بوده است یعنی همان توجه ویژه را از آنها دریغ کرده اید. اگر بتوانید این رویه ی پر زرق و برق و دغلی را کنار بزنید آن موقع است که می توانید ضعف عمیق آنها و تزرع شان برای تایید گرفتن را ببینید.
این تمایز بین خودشیفه های آسیب پذیر و خود شیفته های بزرگ منش مهم است. این تمایز به ما کمک میکند تا نوع تعامل آنها با دیگران و واکنش های شان را بهتر بتوانیم درک کنیم.
وقتی که کسی بکوشد آنچه ما هستیم و آن تصویری که از خودمان ساخته ایم را تخریب کند چه میکنیم؟ احتمالا از آن دفاع میکنیم. تحقیقات نشان داده است که خودشیفته های بزرگ منش بجای آنکه ناراحتی خود را بروز دهند تلاش میکنند تا به صورت سیستماتیک به فرد بی توجهی کنند تا دیگران تصور کنند که آنها اساسا اهمیتی به تصویرشان و زیر سوال رفتن شان نمی دهند. همچنین آنها چشم هایشان را تیز میکنند تا در هر فرصتی که بدست می آورند طوری بدرخشند و جلب توجه کنند که دیگران متوجه شان شوند
آنها می کوشند تا با تاکتیک های جرات ورزانه٬ تصویری که میخواهند دیگران از آنها داشته باشند را در ذهن شان بکارند. آنها از این طریق سعی میکنند تا بر دیگران نفوذ پیدا کنند و در جایگاه قوی تری نسبت به آنها قرار گیرند. این تاکتیک ها عبارت است از: استحقاق٬ ترساندن٬ پرخاش٬ سلب مسئولیت٬ خودنمایی و تظاهر به آنچه دیگران دوست دارند.
اگر به آنها خطاهای شان را نشان دهید٬ عموما عذرخواهی نمیکنند. اصطلاحاتی مثل من خیلی مغرور ام و یا به گردن نگرفتن خطا از رفتارهای کلیشه ای آنهاست. آنها ممکن است رفتارشان را نشانه ی قدرت شان و یا سایر صفاتی که مطلوب می انگارند٬ به شما معرفی کنند و بر روی درست بودن کارهایشان اصرار کنند.
اوضاع برای خودشیفه های آسیب پذیر اما به کلی متفاوت است. آنها مستعد احساس شرم٬ نوروتیک بودن٬ چسبیدن به دیگران و ترس از رد شدن هستند. اگر احساس تهدید کنند مانند خودشیفته های بزرگ منش٬ قاطعانه پاسخ نمی دهند و در لاک دفاعی فرو می روند. آنها از اکشن های شان دفاع می کنند و توجیه شان می کنند٬ اظهارات دیگران را رد میکنند و معمولا می گویند : اگر رد شدم بخاطر این بود که چندان تلاش نکردم٬ اگر میخواستم حتما فلان کار را میکردم٬ اگر تلاش میکردم حتما فلان اتفاق می افتاد. آنها همچنین مانند دیگر خودشیفته ها از عذرخواهی عاجز اند. معتقد اند که اگر عذرخواهی کنند ضعیف به نظر می رسند. در عوض تلاش میکنند با اظهار عجز کردن٬ توجه و احساس همدردی ای که از دیگران می خواهند را بدست بیاورند. در واقع آنها اصطلاح خودشان را به موش مردگی می زنند تا به خواسته هایشان برسند.
تلاش میکنم قدری بیشتر در مورد رفتارهای قاطعانه در برابر دفاعی خودشیفته ها صحبت کنم.
برای مثال یکی از تاکتیک های خودشیفته های بزرگ منش٬ ترساندن دیگران بود. آنها به عباراتی مانند: من کارهایی می کنم تا دیگران از من بترسند تا بتوانم به چیزی که میخواهم برسم٬ پاسخ مثبت می دهند. .یکی از تاکتیک ها سلب مسئولیت است. مثلا خودشیفته های آسیب پذیر ممکن است بگویند: من زیاد نتوانستم برای آن آزمون آماده بشوم چرا که درگیر مهمانی یا سایر فعالیت های اجتماعی بودم. آنها وقتی که احساس میکنند ممکن است شکست بخورند می کوشند تا پیشاپیش خودشان و دیگران را آماده کنند تا وقتی شکست اتفاق افتاد٬ دلایل شکست را به چیزی و کسی غیر از خودشان و توانمندی هایشان معطوف کنند.
در واقع هر چه خودشیفته های بزرگ منش می کوشند تا دیگران تصور کنند آنها افنجاری٬ دلیر و بی ترس هستند و بویی از فروتنی نیز نبرده اند٬ خودشیفته های آسیب پذیر تلاش میکنند تا عذر و بهانه بیاورند٬ احساس عجز کنند٬ تفسیر و توجیه کنند تا دیگران به حال شان دلسوزی کنند. نکته ی جالب این است که خودشیفته های هر دو گروه ممکن است که عذرخواهی کنند اما عذرخواهی را به صورتی انجام میدهند که حتی دیگران هم متوجه شوند که عذرخواهی شان صادقانه و از صمیم قلب نیست چرا که عمیقا تصور میکنند خطایی از آنها سر نمی زند.
به طور خلاصه اگر چه ممکن است که ما خودشیفتگی را به صورت تجربیات دشوار دوران کودکی مهفوم سازی میکنیم٬ تحقیقات نشان داده اند که وقتی خودشیفتگی رشد کنه و تثبیت شود اغلب خود اش را به دو صورت مختلف آسیب پذیر و بزرگ منش نشان می دهد. در مجموع خودشیفته های بزرگ منش بیش از آنکه نگران طرد شدن و رد شدن باشند٬ دغدغه ی جلب توجه و کسب قدرت بر دیگران بعنوان منبع انگیزشی شان عمل میکند و از این کارها کسب لذت می کنند. در مقابل خودشیفته های آسیب پذیر علاوه بر اینکه از طرد شدن اجتناب می کنند تلاش میکنند تا نتایج و خروجی هر چیزی طوری باشد که به تصویر شان و وجهه شان خدشه ای وارد نکند. منظور از تصویر و وجهه شان هم وجهه ی درونی و هم بیرونی است.
بنابراین اگر با افراد خودشیفته سر و کار دارید٬ حداقل کاری که می توانید بکنید این است که استراتژی ها و تاکتیک های شان را بشناسید تا بتوانید راحت تر درک شان کنید و کمتر از تعامل با آنها آسیب ببینید.
- ۹۷/۰۴/۰۲